PRP چیست؟
PRP یک روش نسبتا نوین و بنیادین سلول های درمانی در علم پزشکی است که از اویل دهه 90 میـلادی در رشته های مختلف پزشکی مثل جراحی فک و صورت، جراحی زیبائی، جراحی قلب، ارتوپدی، گوش، حلـق و بینی، سوختگی ها و درمان زخم های مزمن به کار رفته و سپس جای خود را در علم زیبائی باز نموده است.
در این روش در یک جلسه حدودا یک ساعته، چند سی سی از خون بیمار گرفته شده و با اســتفاده از کیــت های خاص، غلظت پلاکت را به 3 تا 5 برابر مقدار اولیه می رسانیم. پلاکت ها، حـاوی موادی هستند که عامل اصـلی در فـرآیند ترمیم و بازسازی بافتها بوده و به آنها عوامل رشد (Growth factor) گفته می شود و سبب رشد، تکثیـر و تمــایز ســلول هـای مختلف پوستی و بافتی شده و منـجر به افزایـش کـلاژن، الاستین، ماده بین سلولی، تولید رگ و تبدیل سـلول هــای بنیادی به سلول های بافت آسیب دیده است که توسـط مواد ترشح شده از پلاکت ها هدایت شده و موجب با طراوت شدن و ترمیم بافت پوستی خواهد بود.
کاربرد های PRP در زیبایی
بطور کلی در هر عارضه ای که تحـریک فراینـد بازسـازی بافت موضع بتواند نقشی در بهبـود عارضـه داشـته باشـد می توان ازPRP بهره برد.
بسیاری از مشکلات زیبایی نظیر چین و چروک ها، خطوط و غیره حاصل فرایند پیری و کاهش کلاژن، الاستین، ماتریکس بین سلولی، فیبروبلاست ها و چربی در لایه های پوست است. این فرایند قوام، شکل، حجم، صافی و قابلیت ارتجاعی پوست را کاهش داده و در نهایت به شکل گیری انواع مشکلات زیبایی نظیر چین و چروک و خطوط منتهی شود.
مطالب مرتبط با نقش پلاکت ها در فرایندهای بازسازی بافت های مختلف، گویای توان PRP در بازسازی کلاژن، الاستین، عروق و ماتریکس بین سلولی و در نهایت بازگرداندن دوباره شادابی و جوانی پوست هستند.
برهمین اساس، هم اکنون PRP به روش های مختلف در درمان های پوست و مو نظیر:
- چین و چروک های ناشی از افزایش سن
- چین و چروک های داینامیک
- خطوط اخم یا خنده
- طاسی سر یا ابرو
- پف و تیرگی و گودی زیر چشم
- اسکار آکنه و اسکار زخم های ناشی از جراحی، سوختگی و بریدگی ها و… کاربرد دارد.
درمان چروک های صورت و گردن
یکی از کاربردهای PRP در جوانسازی و رفع چین و چروک های صورت، خط خنده و اطراف چشم و گردن می باشد. PRP باعث فعال شدن فیبروبلاست ها و کلاژن سازی و در نتیجه بافت سازی پوست می شود.
بدیهی است چروک های این نواحی با سلول ها و بافت های خود فرد، شروع به ترمیم و پرشدن کرده و نتیجه ارزشمند آن جوانسازی پوست و از بین بردن چروک های این نواحی خواهد بود.
درمان چروک های پشت دست
بهترین و کارآمدترین روش برای صاف کردن و پرکردن چروک های پشت دست ها که باعث پیرتر نشان دادن فرد می شود، PRP کردن این ناحیه است، زیرا با این روش در پشت دست فرد، بافت سازی، سلول سازی و جوانسازی صورت می گیرد.
درمان تیرگی، گودی و پف زیر چشم
درمان تیرگی، گودی و پف زیر چشم یکی از بهترین کاربردهای PRP بوده و شاید اگر اغراق نباشد، با یک بار PRP در ناحیه چشم، ترمیم، سلول سازی و بافت سازی در این ناحیه شروع شده و به طور فوق العاده ای باعث پرشدن گودی زیر چشم و از بین رفتن تیرگی و چروک های این ناحیه می گردد.
درمان طاسی و ریزش مو
مطالعات کلینیکی مختلف نشان داده اند که استفاده از PRP در طاسی سر می تواند موجب رویش مجدد و طبیعی مو در مناطق طاس پوست سر شود. این کار موجب تقویت شکل و قوام و کیفیت فولیکول های موجود، طولانی کردن دوره آناژن و افزایش عمر موهای موجود می شود. از مزایای این روش آن است که برای انجام آن (برخلاف روش کاشت مو) نیازی به کوتاه کردن موی سر شخص نیست و هیچگونه آثار اسکار جراحی و خونریزی ایجاد نمی شود.
درمان اسکارهای جراحی، سوختگی و آکنه
در مطالعات اخیر ثابت شده است، PRP باعث درمان اسکار جراحی، سوختگی و آکنه می شود؛ البته استفاده همزمان از سایر روش ها مانند لیزر N-lite و RF هم توصیه می گردد.
PRP همراه با لیپوترانسفر
لیپوترانسفر روشی است که در آن سلول های چربی نواحی پهلو و شکم بیمار را به میزان لازم (حدود 20 الی 50 سی سی) خارج کرده و پس از جداسازی سلول های زنده چربی، آنها را به عنوان یک فیلر بیولوژیک مشتق از بدن خود فرد، به منظورم حجم دادن به ناحیه ای از بدن یا صورت، پرکردن نقص پوستی و اغلب با هدف جوانسازی صورت، در نواحی موردنظر تزریق می کنند. سلول های چربی را می توان با PRP مخلوط و سپس در محل های موردنظر تزریق نمود. این کار موجب تحریک رگ سازی شده و به تبع آن، منجر به زنده ماندن سلول های چربی و پیوند خوردن آنها با بافت های اطرافشان می شود. با این عمل ماندگاری نتایج دران، دو تا سه برابر افزایش یافته و نتایج حوصله زیباتر و ماندگارتر می شود.
برنامه درمانی
تعداد جلسات و فواصل آنها بر حسب شرایط پوست تعیین می شود و ممکن است به ازاء هر بیمار بسیار متفاوتباشد. برای جوانسازی صورت بر حسب سن، از یک تا چهار جلسه با فواصل دو الی شش ماه پیشنهاد می کنند و در شرایط خوب، ماندگاری نتایج بین یک تا سه سال است.
افزودن چند جلسه مزوتراپی موجب اثربخشی بسیار بهتر درمان با PRP خواهد بود.
فاصله جوانسازی بر حسب سنین مختلف:
- قبل از سن 30 سال هر سه سال یک جلسه جهت پیشگیری و جوانسازی توصیه می شود.
- در سنین 30 الی 40 سال هر یک الی دو سال یک جلسه کافی است.
- در سنین 40 الی 50 سال سه جلسه درمان لازم است. به ترتیبی که جلسه دوم، 6 ماه بعد از جلسه اول و جلسه سوم 9 ماه بعد از جلسه دوم می باشد. درمان نگهدارنده هر 2 سال یکبار کافی است.
- در سنین بالای 50 سال نیز سه جلسه درمان لازم است. به ترتیبی که جلسه دوم 3 الی 6 ماه بعد از جلسه اول و جلسه سوم شش ماه بعد از جلسه دوم می باشد. درمان نگهدارنده هر سال یک بار کافی است.
به نظر می رسد پاسخ بیولوژیکی بیمار بهترین پارامتر برای تنظیم برنامه وی است.
کیفیت نتایج، علاوه بر اجرای صحیح و دقیق درمان، با وضعیت واکنش های سلولی بیمار نیز در ارتباط است که به وسیله بیمار یا پزشک معالج قابل کنترل یا تنظیم نیست. بنابراین ممکن است در بیماران مشابه به نتایج متفاوتی دست یافت.
هرچند نتایج درمان های پوست با PRP تا سه هفته ظاهر می شوند ولی ظهور نتایج کامل حدود سه ماه طول می کشد.
مراحل انجام PRP بسیار ساده و به شرح زیر است:
1- خون گیری از بیمار به میزان معمولا حدود 8 میلی لیتر توسط کیت مخصوص PRP
2- سانتریفوژ و جداسازی پلاکت ها و پلاسما از گلول های قرمز
3- فعال سازی پلاکت ها و تزریق آن در موضع
عوارض احتمالی
ممکن است در چند روز اول، قرمزی، ورم و سوزش و درد خفیف ایجاد شده که معمولا به زودی برطرف می شود. در موارد نادر احتمال بروز عفونت و هماتوم وجود دارد.
مزایای PRP نسبت به روش های دیگر
- باتوجه به اینکه از خون خود شخص استفاده می شود. بنابراین عوارض احتمالی انتقال بیماری، واکنش آلرژیک و عفونت وجود ندارد.
- باتوجه به کیت های مخصوص، پروسه کار بسیار ساده و کاملا استریل است.
- یک روش غیرتهاجمی و عوارض آن بسیار ناچیز است.
- اثر و ماندگاری طولانی دارد. نسبت به روش های مشابه (مثل جراحی های زیبایی و…) هزینه زیادی ندارد.
- هم در زنان و هم در مردان موثر بوده و هیچ نوع محدودیت سنی و جنسیتی ندارد.
- این درمان تقریبا بی درد است و بیمار به راحتی آن را تحمل می کند.
- در همه نواحی بدن قابل استفاده بوده و محدودیتی در این زمینه ندارد.
مراقبت های بعد از انجام PRP
1- موضع تزریق شده تا 24 ساعت شسته نشود
2- استفاده از کرم ضدآفتاب و اجتناب از تابش مستقیم آفتاب به مدت 2 هفته.
3- استفاده از کرم نگهدارنده روز و شب
4- استفاده از عینک آفتابی به مدت یک هفته
موارد منع انجام PRP
بهتر است در موارد زیر PRP انجام نشود:
- کانسرهای پوستی و سیستمیک
- بیماری های مزمن، دیابت درمان نشده و ایدز
- در موارد مصرف داروهای ضد انعقاد
- در طول درمان با استروئیدها و شیمی درمانی
- بیماری های خونی و اختلالات انعقادی
آمار میزان رضایتمندی از انجام PRP
طی مقالات تحقیق شده در مراکز معتبر آمریکا و اروپا در حدود 70 درصد PRP های انجام شده با رضایتمندی عالی و 20 درصد با رضایتمندی متوسط و 10 درصد افراد ناراضی بوده اند.
میزان رضایتمندی با تکرار انجام PRP و افزودن مزوتراپی قابل تغییر خواهد بود.
نکته مهم اینکه نتیجه گیری بهتر در تزریق PRP مستلزم انجام آن در مراکز معتبر و قابل اطمینان می باشد.